Een nieuwe vrucht van de samenwerking met Henk Stil. We schreven ieder onze eigen hoofdstukken en ik verzorgde de eindredactie. Meestal met als taakverdeling dat ik de meer feitelijke en juridische hoofdstukken verzorgde. In dit boek waren de hoofdstukken ‘Veranderingen in zeggenschapsverhoudingen’ (1), ‘Wettelijke bepalingen in het proces’ (2) en ‘Het sociaal plan en het personeelsbeleid’ (4) oorspronkelijk van mijn hand.
Wij maakten voor deze publicatie dankbaar gebruik van de medewerking van twee andere auteurs op het gebied van de medezeggenschap: Robbert van het Kaar en Luuk Brug. Wij mochten teksten van hen overnemen en zij reageerden met opbouwend kritisch commentaar. De eerste schreef een voorwoord. Daarin stelde hij dat de door ons voorgestelde vroegtijdige inschakeling van de medezeggenschap hoge eisen stelt aan de OR. Daar sluit ons boek volgens hem bij aan doordat het vooral gericht is op de gevorderde ondernemingsraden.
Wij waren zeker niet helderziend, en ook niet de enigen die waarschuwden. Desondanks ben ik wel een beetje trots als ik in de inleiding, na een schets van veranderingen in de politiek/bestuurlijke verhoudingen, het volgende teruglees:
Door deze ontwikkelingen laat de overheid grote groepen burgers in de kou laat staan. Mede daardoor worden de verhoudingen tussen mensen losser en harder. Vertrouwde maatschappelijke verbanden waar mensen betekenissen aan ontleenden, verliezen terrein. Ongetwijfeld komen daar andere verbanden voor in de plaats. Maar zeker is dat er maatschappelijk veel blijft veranderen.
We kunnen niet voorzien waartoe die veranderingen uiteindelijk zullen leiden. Daarvoor zijn ze te complex en te onvoorspelbaar. Maar zeker is wel dat richtinggevende zaken als doelen, idealen en missies aan betekenis zullen verliezen en dat de aandacht meer zal gaan naar processen en relaties tussen mensen. Die aandacht is echter wel vluchtig. Emoties nemen in belangrijkheid toe. Beginselen als solidariteit, rechtsvaardigheid [sic!], opkomen voor zwakkeren en kwetsbaren zullen aan betekenis kunnen gaan verliezen.
PDF’s van mijn hoofdstukken Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 4
